Napowietrzanie trawy – kiedy i jak często napowietrzać trawnik?

Czym jest napowietrzanie trawnika i po co to robić

Napowietrzanie trawnika, zwane również aeracją, to ważny zabieg pielęgnacyjny polegający na mechanicznym tworzeniu w darni (ścisłej pokrywie roślinnej gleby) i wierzchniej warstwie gleby otworów. Celami tego działania są rozluźnienie podłoża i poprawa jego struktury, co ma bezpośredni wpływ na zdrowie trawy i wygląd trawnika.

Co daje napowietrzanie trawnika? To działanie jest istotne dla kondycji murawy z kilku kluczowych powodów:

• poprawa dostępu powietrza – inaczej niż zielone części rośliny, które korzystają przede wszystkim z dwutlenku węgla, korzenie do prawidłowego funkcjonowania potrzebują pewnych dawek tlenu. W miarę użytkowania gleba staje się coraz bardziej zbita, co utrudnia korzeniom pobieranie powietrza. Otwory powstałe w procesie aeracji sprawiają, że powietrze ma większą szansę, by dotrzeć do korzeni;
• lepsze wchłanianie wody i nawozów – aby odżywić trawnik, w podobny sposób do gleby muszą się woda i składniki odżywcze. Zbita gleba słabo przepuszcza wodę, co prowadzi do jej zastojów na powierzchni. Podobnie ma się sprawa z nawozami. Dzięki aeracji zdecydowanie szybciej przenikają one do strefy korzeniowej i mogą być efektywnie wykorzystane niemal od razu;
• redukcja filcu – filc to warstwa obumarłych roślin (ździebeł trawy, korzeni, mchu), która gromadzi się na powierzchni gleby, tworząc nieprzepuszczalną barierę. Filc utrudnia dostęp powietrza, wody i nawozów do korzeni, a także sprzyja rozwojowi chorób grzybowych. Aeracja, zwłaszcza połączona z wertykulacją (pionowym nacinaniem darni), pomaga rozbić i usunąć tę warstwę, a w efekcie – poprawić kondycję trawnika;
• wzmocnienie systemu korzeniowego – dzięki lepszemu dostępowi wody, składników odżywczych i powietrza korzenie trawy stają się silniejsze, gęstsze i dłuższe, co poprawia jej odporność na wysuszenie, choroby oraz intensywne użytkowanie;
• poprawa drenażu – aeracja poprawia drenaż gleby, co się przekłada na ograniczenie tworzenia się kałuż i zastojów, szczególnie w przypadku ciężkich, gliniastych gleb;
• zwiększenie gęstości i elastyczności trawnika – regularnie napowietrzany trawnik po prostu lepiej rośnie. Jest bardziej sprężysty, gęstszy i ma intensywniejszy zielony kolor, dzięki czemu staje się prawdziwą ozdobą ogrodu. 

Kiedy najlepiej wykonać napowietrzanie trawnika

Jako najbardziej optymalne momenty do napowietrzania trawnika w ogrodzie wskazuje się wczesną wiosnę i późne lato / wczesną jesień.

Wiosna

Celami napowietrzania trawnika wiosną są regeneracja trawnika po zimie, pobudzenie trawy do intensywnego wzrostu, a także poprawa przepuszczalności gleby po mrozach i roztopach. Napowietrzanie trawy po zimie najlepiej przeprowadzić tuż po pierwszych pracach ogrodowych, takich jak: grabienie, usuwanie filcu, pierwsze koszenie (np. kosiarką akumulatorową). Istotne jest również to, aby ziemia była rozmarznięta i lekko wilgotna (ale nie błotnista).

Lato/Jesień

Późnym latem lub wczesną jesienią warto powtórzyć zabieg, aby przygotować trawnik do zimy poprzez wzmocnienie systemu korzeniowego trawy oraz usunięcie filcu nagromadzonego w lecie. Aerację dobrze jest przeprowadzić przed nadejściem pierwszych przymrozków, gdy trawa jeszcze aktywnie rośnie, ale już nie tak intensywnie, jak wiosną. Gleba powinna być wciąż lekko wilgotna. Napowietrzanie gleby w tym okresie przyczynia się do poprawy kondycji systemu korzeniowego, co pozwala trawie zgromadzić zapasy składników odżywczych przed zimą, a tym samym lepiej przetrwać mrozy.

Warto również wiedzieć, że nie powinno się napowietrzać trawnika podczas upałów czy suszy, gdy trawnik jest osłabiony. Nie należy również wykonywać aeracji podczas intensywnych opadów deszczu, bo może to doprowadzić do uszkodzenia podłoża. Co więcej, nie zaleca się również napowietrzania młodej trawy (1–2 lata od założenia trawnika), ponieważ jego system korzeniowy jest bardzo słabo rozwinięty. Jeśli jednak bardzo ci zależy na tym, by to zrobić, zrób to na niewielką głębokość (3–4 cm).

Jak często napowietrzać trawnik

Większość przydomowych trawników wystarczy napowietrzać raz lub dwa razy w roku – wiosną i/lub jesienią. Jednak w przypadku ciężkich, gliniastych gleb lub intensywnie użytkowanych trawników (np. z placami zabaw) zaleca się wykonać aerację przynajmniej dwa razy do roku (wiosną i jesienią). 

Czym napowietrzać trawnik i w jaki sposób to robić

Chociaż napowietrzanie trawnika nie jest bardzo skomplikowanym procesem, potrzebne ci będą do niego specjalne narzędzia i znajomość kilku zasad. Jednak jeszczea zanim zaczniesz  myśleć o tym, jakie narzędzia wybrać do napowietrzania trawnika czy jaką chcesz zastosować metodę, zajmij się przygotowaniem trawnika. Skoś go na długość 2–3 cm i wygrab, aby usunąć warstwę filcu – aeracja będzie wtedy skuteczniejsza. Pamiętaj również o tym, aby na dzień lub dwa przed napowietrzaniem obficie podlać trawnik. Zbyt sucha gleba będzie stawiać duży opór i utrudni wykonanie otworów. Postaraj się również nie przesadzić z podlewaniem: gleba powinna być wilgotna, ale nie błotnista. Mokra może się zbijać, co prowadzi do uszkodzenia podłoża.

Trawnik gotowy? Najwyższy czas wybrać metodę aeracji, a co za tym idzie, również odpowiednie narzędzie. Wyróżnia się dwa główne sposoby napowietrzania trawnika różniące się głębokością i efektywnością działania.

Aeracja kolcami

Jest mniej inwazyjną metodą, idealną do dbania o większość trawników na lekko zbitej glebie. Można ją wykonać za pomocą kilku różnych narzędzi, takich jak:

• widły amerykańskie (aeracyjne) – to proste narzędzie z pustymi lub pełnymi zębami. Należy je wbijać w ziemię na głębokość 8–10 cm, lekko nimi poruszając, by poszerzyć otwory. Z pewnością nie sprawdzą się na większych powierzchniach, ale do niewielkiego przydomowego ogródka będą w sam raz;
• walec z kolcami – przypomina zwykły walec ogrodowy, ale jest wyposażony w kolce. Operowanie tym narzędziem wymaga sporego wysiłku fizycznego;
• nakładki na buty z kolcami – w wypadku tego urządzenia aeracja odbywa się po prostu podczas chodzenia po trawniku. To zdecydowanie najmniej efektywna metoda, która zapewnia płytkie i dość nieregularne otwory. Dobrze się sprawdzi w przypadku małych powierzchni lub stosunkowo młodych trawników;
• napowietrzacze ręczne (listwy, kultywatory) – małe narzędzia, które wbija się w ziemię nogą. Ta metoda również nie nadaje się do większych powierzchni.

Aeracja rurowa

To metoda polegająca na wycinaniu małych cylindrów (korków) gleby, co pozostawia puste, trwałe otwory. Jest skuteczniejsza, dlatego szczególnie dobrze sprawdza się w przypadku zwartych gleb, a także intensywnie użytkowanych trawników. Do przeprowadzenia napowietrzania tego rodzaju wykorzystuje się:

• aeratory ręczne (rurkowe) – przypominają widły, ale zamiast kolców mają puste rurki, które wyciągają korki ziemi. Ich zastosowanie wymaga sporego wysiłku i krzepy – trudno przeprowadzić nimi aerację na większej powierzchni trawnika;
• aeratory mechaniczne – w tej kategorii wyróżniamy aeratory akumulatorowe, elektryczne i spalinowe (wybór konkretnego zależy od twoich preferencji, zasobności portfela i warunków). Aeratory mechaniczne są najbardziej efektywne – przypominają najlepsze kosiarki, ale wyposażone w zestaw ruchomych pustych rurek, które automatycznie wycinają i usuwają korki ziemi.

Pamiętaj, aby otwory w miarę możliwości były rozmieszczane równomiernie, co mniej więcej 10–15 cm, a w przypadku aeracji rurowej – aby korki były wycinane na głębokość 5–8 cm (a w przypadku wyjątkowo zbitej gleby nawet do 10 cm). Miej w pamięci również to, że najbardziej efektywna jest aeracja w kilku kierunkach, dlatego wykonuj ją wzdłuż, wszerz i na ukos aby zapewnić maksymalne pokrycie.

Nie masz czasu i ochoty na napowietrzanie trawnika, jest on mocno zbity albo po prostu zajmuje on wyjątkowo dużą powierzchnię? Dobrym pomysłem może być wynajęcie firmy świadczącej takie usługi i dysponującej odpowiednim sprzętem.

Co po aeracji, czyli jak powinna wyglądać dalsza pielęgnacja trawnika

Jeśli twoim marzeniem jest idealny trawnik, tak naprawdę napowietrzanie jest dopiero początkiem jego pielęgnacji. W kolejnych krokach warto również wykonać:

• piaskowanie/topdressing – po aeracji zaleca się rozsypanie na trawniku cienkiej warstwy piasku kwarcowego lub mieszanki piasku z torfem/kompostem (topdressing). Piasek wypełni otwory, poprawi strukturę gleby, a także jej drenaż i napowietrzenie;
• nawożenie – wiosna i jesień, czyli okresy, w których napowietrzanie przeprowadza się najczęściej, to idealne momenty na zastosowanie odpowiedniego nawozu;
• dosiewanie trawy – jeśli w trawniku dostrzegasz wyraźne ubytki lub po prostu chcesz go zagęścić, po napowietrzaniu i piaskowaniu możesz dosiać nową trawę;
• podlewanie – nie zapomnij o obfitym podlaniu trawnika po wszystkich zabiegach.

Podsumowując, trawnik napowietrzać warto, a to, jak często i w jakich okresach należy to robić, zależy od zarówno od rodzaju trawnika, jak i intensywności jego użytkowania. Nie należy również zapominać o innych elementach pielęgnacji, takich jak piaskowanie, nawożenie, dosiewanie czy podlewanie. Ani – oczywiście – o regularnym koszeniu trawy! Marzysz o pięknym trawniku, ale nie masz ochoty regularnie kosić trawy albo po prostu o tym nie pamiętasz? W poradniku Robot do koszenia trawy – jak działa i czy warto go kupić? podpowiadamy, jak zadbać o ten element pielęgnacji bez większego wysiłku.