Jak wyczyścić przypaloną patelnię i przywrócić jej blask?

Sposoby czyszczenia patelni

Przypalona patelnia to jeden z najczęstszych kuchennych problemów. Wystarczą chwila nieuwagi, zbyt wysoka temperatura czy za mała ilość tłuszczu, aby na dnie i bokach naczynia pojawiła się trudna do usunięcia warstwa spalenizny. Powodem przypalenia może też być zużycie zabezpieczającej powłoki teflonowej lub ceramicznej, przez co przygotowywane potrawy zaczynają bardziej przywierać do patelni.

Na szczęście są sposoby, by skutecznie wyczyścić nawet mocno przypaloną patelnię i pozbyć się z niej starego, spalonego tłuszczu.

Jak wyczyścić przypaloną patelnię od wewnątrz

Pierwszym wyborem są oczywiście specjalne emulsje czyszczące do naczyń. Jeśli jednak nie masz nic takiego pod ręką albo chcesz wypróbować domowe sposoby, sprawdź te najbardziej lubiane.

Czyszczenie patelni sodą i octem – klasyk domowych metod

Czyszczenie przypalonej patelni sodą oczyszczoną i octem jest sposobem bardzo często polecanym jako ekologiczna alternatywa dla preparatów chemicznych. Działa najlepiej w wypadku świeżych przypaleń. Soda jako łagodny środek ścierny pomaga zetrzeć zabrudzenia, a dzięki temu, że ma odczyn zasadowy, rozkłada tłuszcze. Ocet w połączeniu z sodą powoduje natomiast musowanie, co spulchnia i rozrywa osad. Pienienie się tych dwóch substancji odkleja cząsteczki jedzenia, które przywarły do patelni. Dzięki temu soda może wniknąć pod przypalenie.

Oto jak zastosować tę metodę:

1. Posyp przypalone miejsce grubą warstwą sody oczyszczonej.
2. Dodaj niewielką ilość octu (pojawi się piana).
3. Poczekaj 15–30 minut.
4. Delikatnie wyszoruj patelnię miękką gąbką lub szczotką.
5. Dokładnie spłucz i osusz.

Jeśli patelnia jest mocno przypalona, może się okazać, że trzeba powtórzyć te czynności.

W wypadku silniejszych przypaleń jako bardziej skuteczna jest też polecana nieco zmodyfikowana wersja tej metody:

1. Wlej na patelnię wodę, tak aby zakryła całe przypalenie.
2. Dodaj szklankę octu i zagotuj.
3. Zdejmij patelnię z ognia i wsyp 2–3 łyżki sody oczyszczonej (uważaj, zacznie mocno musować!).
4. Odstaw naczynie na mniej więcej 15–20 minut.
5. Wylej miksturę i przetrzyj patelnię miękką gąbką. Spalenizna powinna odejść płatami.

Uwaga: stosowanie octu nie jest zalecane w wypadku patelni żeliwnych, aluminiowych oraz z powłoką teflonową lub ceramiczną. Oto lepsze alternatywy w tych przypadkach:

• żeliwo: gruba sól + olej;
• teflon i ceramika: gorąca woda + płyn do naczyń albo pasta z samej sody (bez octu);
• stal nierdzewna: soda + gorąca woda.

Czyszczenie patelni solą

Jeśli przypalenie jest świeże i niezbyt grube, sól może zadziałać jak delikatny środek ścierny. Wsyp grubą warstwę soli na dno, dodaj odrobinę wody i trzyj okrężnymi ruchami, używając np. szorstkiej strony zmywaka (można też użyć przekrojonego ziemniaka).

Jak wyczyścić patelnię od spodu i z zewnątrz

Spód patelni narażony jest na bezpośredni kontakt z ogniem lub rozgrzaną płytą grzewczą, co prowadzi do powstawania czarnego nalotu i brązowych osadów z tłuszczu. Najczęściej jest wykonany z aluminium lub stali nierdzewnej bez delikatnych powłok, na które trzeba szczególnie uważać.

Wyjątek stanowią patelnie emaliowane – w ich wypadku trzeba unikać np. metalowych druciaków, które mogłyby porysować kolorową powłokę.

Jak wyczyścić patelnię od spodu

Możesz użyć specjalistycznego mleczka czyszczącego. A jeśli szukasz domowego sposobu na wyczyszczenie patelni z zewnątrz, wypróbuj pastę z sody i wody utlenionej. Soda działa jak łagodny środek ścierny i jednocześnie rozkłada przypalone tłuszcze, a woda utleniona – jako utleniacz – rozbija ciemne, przypalone osady, a dodatkowo rozjaśnia zabrudzenia. Oto jak wyczyścić patelnię z zewnątrz sodą i wodą utlenioną.

1. Wymieszaj sodę z wodą utlenioną na gęstą pastę.
2. Nałóż na spód patelni.
3. Zostaw na 30–60 minut (przy bardzo mocnych zabrudzeniach dłużej).
4. Wyszoruj gąbką lub szczotką.
5. Spłucz i wytrzyj do sucha.

Walka z trudnymi zabrudzeniami: jak wyczyścić patelnię ze starego tłuszczu

Stary, zapieczony tłuszcz trudno usunąć. Tworzy on lepką, żółtą lub brązową warstwę, z którą nie radzi sobie zwykły płyn do naczyń. Jak zatem wyczyścić patelnię ze starego tłuszczu? Wypróbuj te sposoby:

• specjalistyczne produkty czyszczące do usuwania tłuszczu (bezpieczne dla danego typu powłoki);
• pasta z sody i wody (nałożona na kilka godzin);
• gorąca woda z dodatkiem tabletki do zmywarki: rozpuść tabletkę w niewielkiej ilości gorącej wody, tak aby powstała gęsta papka; nałóż ją na miejsca ubrudzone starym tłuszczem. 

Materiał patelni a metoda czyszczenia – o czym trzeba pamiętać

Nie każda metoda nadaje się do każdego naczynia. Dlatego zanim zaczniesz czyszczenie patelni domowymi sposobami, upewnij się, że wybrany sposób będzie dla niej odpowiedni.

• Patelnie teflonowe: nie używaj metalowych myjek ani proszków ściernych. Jeśli zniszczysz powłokę, patelnia będzie do wymiany, bo uszkodzony teflon może być szkodliwy.
• Patelnie żeliwne: nie lubią detergentów. Najlepiej czyścić je solą i odrobiną oleju, a po umyciu posmarować tłuszczem.
• Patelnie stalowe: są najbardziej wytrzymałe. Możesz je szorować, używać sody, octu, a nawet specjalistycznych skrobaków.
• Patelnie ceramiczne: są delikatne. Soda oczyszczona jest dla nich bezpieczna, ale unikaj nagłych zmian temperatury (nie zalewaj gorącej patelni zimną wodą).