Jak działa system DTS w telewizorach

Co to jest DTS

DTS to skrót od Digital Theater Systems – nazwy amerykańskiej firmy i stworzonej przez nią technologii dźwięku przestrzennego, powstałej jako alternatywa dla systemów audio Dolby Digital. Firmie DTS przyświecał podobny cel co Dolby – dostarczyć słuchaczom możliwie bogate i realistyczne wrażenia dźwiękowe za pomocą wielokanałowego dźwięku przestrzennego.

DTS zadebiutował w 1993 roku wraz z premierą filmu „Park Jurajski”, oferując bogate, wielokanałowe brzmienie surround w kinach, a wkrótce także w domowym zaciszu. Do gospodarstw domowych system DTS trafił też jeszcze w latach 90. – gdy kompatybilne z nim zaczęły być amplitunery, zestawy kina domowego, odtwarzacze DVD/Blu-ray, a następnie także konsole do gier czy telewizyjne tunery.

Z czasem standard DTS doczekał się ulepszonych wersji i rozszerzeń – m.in. formatu DTS-HD czy wykorzystującego dźwięk obiektowy DTS:X. Więcej o nich dowiesz się w dalszej części naszego poradnika.

Formaty systemu DTS

Wiesz już, co to jest DTS, przejdźmy więc teraz do jego formatów. DTS Digital Surround (5.1) to bazowy (core) format DTS, zapisujący dźwięk przestrzenny w 5.1 kanałach. W filmach na DVD standardowy strumień DTS miał bitrate dochodzący do 1,5 Mb/s (Dolby Digital 5.1 oferuje 0,64 Mb/s). Dzięki kompresji stratnej rozmiar plików jest relatywnie niewielki. Rozwinięciem formatu bazowego był DTS-ES (Extended Surround), rozszerzający konfigurację do 6.1 poprzez dodanie tylnego kanału centralnego (stosowany m.in. na niektórych płytach DVD-Audio i DVD z początku XXI wieku).

DTS-HD Master Audio to format wysokiej rozdzielczości stworzony z myślą o płytach Blu-ray (wraz z pokrewnym DTS-HD High Resolution). Oba umożliwiają zapis ścieżki do 7.1 kanałów o parametrach 24-bit / 96 kHz, przy czym Master Audio oferuje bezstratną kompresję (bitrate nawet 24,5 Mb/s), a High Resolution korzysta z kompresji stratnej (bitrate do 6 Mb/s). DTS-HD MA zapewnia brzmienie identyczne z oryginałem studyjnym, podczas gdy DTS-HD HR zachowuje większość oryginalnej jakości przy nieco mniejszym strumieniu danych.

DTS:X to nowoczesny (debiutował w 2015 roku), zaawansowany format oparty na dźwięku obiektowym 3D, stanowiący odpowiedź firmy DTS na Dolby Atmos. W DTS:X dźwięki nie są przypisane na stałe do kanałów – obiekty dźwiękowe można swobodnie rozmieścić w trójwymiarowej przestrzeni wokół słuchacza. Dzięki temu DTS:X adaptuje się do rzeczywistej konfiguracji głośników w pomieszczeniu i potrafi zapewnić efekt dźwięku dobiegającego z góry (sufitu) bez wymogu odpowiedniego rozmieszczania kolumn. DTS:X umożliwia zwiększenie głośności dialogów względem efektów (tzw. dialog boost), poprawiając słyszalność mowy.

Z kolei DTS Virtual:X to format pozwalający uzyskać efekt dźwięku przestrzennego na sprzęcie bez pełnego zestawu kolumn. Technologia ta, wykorzystując algorytmy psychoakustyczne, symuluje brakujące kanały przestrzenne oraz efekt wysokości (dźwięki nad głową) nawet przy standardowym sygnale 5.1. Innymi słowy, DTS Virtual:X potrafi stworzyć wrażenie systemu np. 7.1.4 bez montażu głośników sufitowych i nie wymaga do tego specjalnie przygotowanego materiału źródłowego. Format ten wykorzystuje się głównie w soundbarach i amplitunerach. DTS Virtual:X zazwyczaj poprawia wyrazistość dialogów oraz uwydatnia niskie tony.

Jak działa DTS audio w telewizorach

Kompatybilność telewizora z DTS audio to możliwość dekodowania i odtwarzania ścieżek dźwiękowych zapisanych w formacie DTS – jest to skompresowany format wymagający urządzenia, które go rozkoduje przed odtworzeniem. Wiele modeli telewizorów ma wbudowane dekodery pozwalające odtworzyć film z dźwiękiem DTS bez dodatkowego sprzętu, choć niektórzy producenci z nich zrezygnowali – np. wypuszczone na rynek po 2018 roku telewizory Samsung nie oferują wsparcia dla DTS, podobnie jak telewizory LG z rocznika 2020 i kolejnych (choć zdarzało się, że wsparcie dla DTS tymczasowo powracało w modelach tego producenta).

Jeśli telewizor nie dekoduje DTS, to próba odtworzenia ścieżki audio w tym formacie będzie skutkowała brakiem dźwięku. Dostępne są jednak inne rozwiązania, które pozwolą ci się cieszyć dźwiękiem DTS. Przede wszystkim odtwarzanie materiału źródłowego na zewnętrznym urządzeniu, np. odtwarzaczu Blu-ray, przystawce smart TV czy konsoli podłączonej do amplitunera lub soundbara obsługującego system DTS. Dekodowanie odbywa się wtedy poza telewizorem – sygnał DTS audio jest rozkodowywany przez zewnętrzne urządzenie i odtwarzany w jego systemie głośników, niezależnie od tego, czy sam telewizor wspiera technologię DTS.

Wiele odtwarzaczy pozwala też na przekonwertowanie DTS audio na inny format lub PCM. W ustawieniach odtwarzacza warto wybrać bitstream (przesyłanie nieprzetworzonego strumienia) zamiast LPCM – wówczas np. soundbar otrzyma sygnał DTS i zajmie się jego dekodowaniem. Warto też pamiętać, że nawet jeśli telewizor ma dekoder do DTS audio, to jego głośniki raczej nie zapewnią efektów dźwiękowych jak z kina. Aby w pełni wykorzystać możliwości dźwięku przestrzennego DTS – na przykład usłyszeć odgłosy i efekty dochodzące z wielu kierunków – najlepiej skorzystać z zewnętrznego nagłośnienia.

Telewizor może przesłać sygnał DTS do amplitunera lub soundbara przez złącze HDMI (ARC/eARC) czy cyfrowe wyjście optyczne. Standardowy ARC i Toslink optyczny obsłużą jednak tylko podstawowy 5.1-kanałowy strumień DTS (tzw. core o bitrate maks. 1,5 Mb/s). Natomiast formaty DTS-HD Master Audio czy DTS:X, mające dużo wyższe wymagania (przepływność nawet do 24 Mb/s), potrzebują złącza HDMI eARC o większej przepustowości, zdolnego przekazać pełny, bezstratny sygnał audio do zgodnego z nim soundbara lub amplitunera.

Zalety technologii DTS audio

Wielokanałowy dźwięk przestrzenny DTS umożliwia zapis i odtwarzanie dźwięku w układzie 5.1, 6.1, a w nowszych odmianach nawet 7.1, co przekłada się na znacznie bogatsze brzmienie niż w przypadku standardowego stereo. Widz ma wrażenie, że znajduje się w samym środku akcji filmu lub gry, a dźwięk otacza słuchacza ze wszystkich stron, co znacznie zwiększa immersję.

Wyższa jakość dzięki niższej kompresji – podstawowy format DTS Digital Surround kompresuje audio z mniejszą stratą niż np. Dolby Digital, zachowując więcej detali. Maksymalny bitrate DTS na płytach DVD (ok. 1,5 Mb/s) jest ponaddwukrotnie wyższy niż w przypadku Dolby Digital 5.1 (640 kb/s). W efekcie dobrze nagrany soundtrack DTS cechuje się pełniejszym, bardziej dynamicznym brzmieniem przestrzennym.

Technologia DTS oferuje także formaty wysokiej rozdzielczości, jak DTS-HD Master Audio, pozwalający zapisać dźwięk bez utraty jakości względem oryginału. Kinomani mogą się cieszyć ścieżką audio identyczną z nagraniem studyjnym – format DTS-HD MA obsługuje do 7.1 kanałów 24-bit / 96 kHz i cechuje się ogromnym bitrate (nawet 24,5 Mb/s). Konkurencyjny Dolby Digital Plus jest zaś formatem stratnym.

Kompatybilność wsteczna i ulepszanie – standard DTS jest w dużej mierze wstecznie kompatybilny. Ścieżki zakodowane w DTS audio zawierają tzw. rdzeń (core) zgodny ze starszymi dekoderami, dzięki czemu nawet sprzęt nieobsługujący nowszych formatów DTS odtworzy podstawowy dźwięk. Z kolei nowoczesne amplitunery potrafią ulepszać dźwięk – np. przetwarzać stereo na symulację 5.1 lub dostosować się do układu 7.1 – aby wykorzystać wszystkie dostępne głośniki.

Lepiej słyszalne dialogi – format DTS:X oferuje funkcję poprawy dialogów. Użytkownik może podbić poziom głosu w ścieżce dźwiękowej filmu bez podnoszenia głośności efektów czy muzyki, co ułatwia zrozumienie kwestii mówionych i zapewnia większy komfort oglądania.

Na co zwracać uwagę przy zakupie telewizora pod kątem DTS

Jeśli często oglądasz materiały z dźwiękiem w technologii DTS (np. filmy na płytach Blu-ray czy z plików MKV), warto wybrać telewizor zgodny z DTS lub dokupić zewnętrzny odtwarzacz lub dekoder (przed zakupem sprawdź w specyfikacji lub instrukcji, jakie formaty audio obsługuje wybrany model).

Przede wszystkim zastanów się, z jakich źródeł korzystasz. Jeżeli głównie streamujesz filmy i seriale z platform VOD, brak obsługi DTS nie powinien być odczuwalny – serwisy streamingowe standardowo używają formatów Dolby. Natomiast jeśli dysponujesz domową kolekcją filmów z dźwiękiem DTS, kompatybilność telewizora z tą technologią nabiera większego znaczenia. Oczywiście możesz też odtwarzać takie materiały na odrębnym urządzeniu, które przekonwertuje ścieżkę audio.

Gdy planujesz podłączyć telewizor do zewnętrznego nagłośnienia, zwróć uwagę na złącza audio. Jeśli telewizor nie obsługuje DTS, dobrym rozwiązaniem jest podłączenie odtwarzacza (źródła) bezpośrednio do soundbara lub amplitunera z dekoderem DTS, czyli z pominięciem TV. Jeśli zaś telewizor ma dekoder DTS i chcesz korzystać z soundbara, to postaw na model z HDMI eARC – umożliwi on przesłanie pełnego sygnału DTS-HD Master Audio czy DTS:X do soundbara (zwykły ARC ogranicza się do podstawowego 5.1). Upewnij się również, że w opcjach dźwięku telewizora można ustawić passthrough/bitstream zamiast PCM – tak aby cyfrowy sygnał DTS był przekazywany do soundbara bez straty na jakości.

Warto też pamiętać, że sam format dźwięku to nie wszystko – o jakości audio decydują również głośniki czy soundbar i akustyka pomieszczenia. Mimo to zgodność telewizora z DTS audio daje większą swobodę w korzystaniu z różnorodnych źródeł filmowych i gwarantuje bogatsze, bardziej przestrzenne brzmienie podczas seansów.