Co to jest SpO₂? Jak mierzyć saturację pulsoksymetrem?

Co to jest SpO₂

SpO₂ (Saturation of Peripheral Oxygen) to stopień wysycenia tlenem hemoglobiny we krwi tętniczej. To procentowy wskaźnik informujący, jaka część cząsteczek hemoglobiny przenosi tlen w stosunku do całkowitej ilości hemoglobiny obecnej we krwi.

• Prawidłowy poziom SpO₂ u zdrowej osoby wynosi zazwyczaj 95–100%.
• Wartości poniżej 94% mogą sugerować niedotlenienie organizmu (hipoksemię).
• Wartości poniżej 90% uznaje się za niebezpieczne i wymagające natychmiastowej konsultacji lekarskiej.

Dlaczego pomiar saturacji jest ważny

Tlen jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania wszystkich narządów – szczególnie mózgu i serca. Saturacja odzwierciedla to, jak efektywnie układ oddechowy dostarcza tlen do krwi, a układ krążenia transportuje go do wymienionych organów.

Spadek poziomu SpO₂ może więc wskazywać na zaburzenia oddechowe lub krążeniowe, takie jak:

• przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP);
• astma oskrzelowa;
• zapalenie płuc;
• niewydolność serca;
• infekcje wirusowe (np. COVID-19);
• bezdech senny.

Regularne monitorowanie saturacji jest szczególnie ważne u osób starszych, pacjentów z chorobami układów oddechowego i krążenia, a także u sportowców trenujących w warunkach obniżonego ciśnienia tlenu.

Jak mierzyć saturację pulsoksymetrem

1. Czym jest pulsoksymetr

Jest to niewielkie, bezinwazyjne urządzenie mierzące poziom SpO₂ oraz tętno (pulse rate, PR). Pulsoksymetr działa na zasadzie zjawiska pochłaniania światła o dwóch długościach fal przez hemoglobinę utlenowaną i odtlenowaną. Wynik pojawia się na wyświetlaczu w ciągu kilku sekund.

2. Jak prawidłowo wykonać pomiar

Aby uzyskać wiarygodny wynik, należy przestrzegać kilku zasad:

1. Uspokój oddech i usiądź – najlepiej dokonaj pomiaru w pozycji siedzącej, po kilku minutach odpoczynku.
2. Załóż pulsoksymetr na palec – najczęściej wskazujący lub środkowy.
3. Dłonie powinny być ciepłe i suche – zimne palce zniekształcają pomiar.
4. Nie ruszaj ręką i unikaj rozmów w trakcie badania.
5. Odczekaj kilka sekund, aż wynik się ustabilizuje.
6. Odczytaj poziom SpO₂ i tętna z ekranu.

Czynniki wpływające na dokładność pomiaru

Niektóre czynniki mogą fałszować wyniki saturacji, np.:

• zimne dłonie lub słabe krążenie w palcach;
• lakier lub sztuczne paznokcie;
• silne światło zewnętrzne (np. słońce);
• ruch dłoni podczas pomiaru;
• niska jakość urządzenia lub rozładowana bateria.

Rodzaje pulsoksymetrów

1. Pulsoksymetry napalcowe

Najbardziej popularne i powszechnie dostępne. Charakteryzują się dobrą dokładnością pomiaru i prostotą obsługi. Idealne zarówno do użytku domowego, jak i klinicznego.

2. Pulsoksymetry medyczne (stacjonarne)

Wykorzystywane w szpitalach i przychodniach. Pozwalają na ciągłe monitorowanie pacjenta, często w połączeniu z pomiarem EKG, ciśnienia i oddechu.

3. Pulsoksymetry w smartwatchach i opaskach fitness

Nowoczesne smartwatche i opaski fitness coraz częściej wyposażane są w czujniki SpO₂. Umożliwiają one ciągłe lub okresowe monitorowanie ilości tlenu we krwi, bez konieczności używania osobnego urządzenia. Jeśli rozważasz wybór takiego urządzenia do monitorowania funkcji zdrowotnych, zapoznaj się z naszym artykułem: Smartwatch czy smartband, a może smartring – co wybrać?.

Pulsoksymetr w smartwatchu i opasce fitness

Jak to działa? Wbudowany w zegarek czujnik wykorzystuje fotopletyzmografię (photopletysmography, PPG) – podobnie jak klasyczny pulsoksymetr. Emituje światło o określonej długości fali (zazwyczaj czerwone i podczerwone), które przenika przez skórę. Odbite promienie są analizowane przez sensor optyczny, co pozwala określić stopień wysycenia hemoglobiny tlenem.

Zalety pulsoksymetru w smartwatchu

• Stałe monitorowanie – wiele modeli wykonuje pomiary automatycznie w określonych odstępach czasu lub podczas snu.
• Wygoda i mobilność – wystarczy spojrzeć na zegarek.
• Zbieranie danych długoterminowych – aplikacje zapisują wyniki, co pozwala analizować trendy zdrowotne.
• Integracja z innymi pomiarami – np. tętno, stres, sen, aktywność fizyczna.

Ograniczenia i dokładność pomiaru

Należy pamiętać, że pulsoksymetry w smartwatchach nie są urządzeniami medycznymi, dlatego ich pomiary mają charakter orientacyjny. Na dokładność mogą wpływać:

• nieprawidłowe ułożenie zegarka na nadgarstku;
• zbyt luźny lub zbyt ciasny pasek;
• ciemny kolor skóry lub tatuaże;
• ruchy ręki, pot, temperatura ciała;
• jakość zastosowanego sensora w danym modelu.

W warunkach domowych smartwatch może jednak wcześnie sygnalizować spadek saturacji, a tym samym skłonić użytkownika do wykonania dokładniejszego pomiaru za pomocą klasycznego pulsoksymetru.

Kiedy szczególnie warto korzystać z tej funkcji

• Podczas treningów na wysokościach.
• W czasie regeneracji po wysiłku.
• Przy monitorowaniu snu i wykrywaniu bezdechów.
• U osób z chorobami układu oddechowego, które chcą mieć stały wgląd w saturację.

Pomiaru najczęściej dokonuje się na nadgarstku, chociaż nie tylko. W najnowszych smartwatchach Huawei zastosowano innowacyjną technologię X-Tap. To nowy czujnik zdrowotny, który łączy funkcje EKG, PPG i pomiaru SpO₂ w jednym module bocznym. Wystarczy przyłożyć palec do sensora, aby w kilka sekund uzyskać dokładny pomiar saturacji, tętna czy rytmu serca.

Dzięki pomiarowi z opuszki palca, a nie z nadgarstka dokładność odczytu SpO₂ jest znacznie wyższa – lepsze ukrwienie i mniejsza podatność na ruchy ręki pozwalają uzyskać wyniki bardziej zbliżone do uzyskiwanych za pomocą sprzętu medycznego. Dowiedz się więcej z recenzji Huawei Watch Ultimate 2.

Najlepsze narzędzia do pomiaru SpO₂

Stała obserwacja saturacji – zwłaszcza w połączeniu z innymi danymi, jak tętno, jakość snu czy aktywność – może stanowić cenne źródło wiedzy o kondycji organizmu i pomóc w zachowaniu dobrego zdrowia. Tradycyjne pulsoksymetry napalcowe oferują największą dokładność.

Jednak nowoczesne smartwatche i opaski fitness pozwalają na wygodne, ciągłe monitorowanie parametrów zdrowotnych i wcześniejsze ostrzeganie o problemach, kiedy wykryją jakiekolwiek odchylenie od normy. Sprawdź ranking najlepszych smartwatchy dla seniora. Warto pamiętać, że dane z urządzeń noszonych na nadgarstku należy traktować jako informacje pomocnicze, które nie zastąpią diagnozy lekarskiej.