EPUB a MOBI – przewodnik po formatach e-booków

Najpopularniejsze formaty e-booków

Oto formaty e-booków, które są do wyboru w polskich i zagranicznych księgarniach internetowych:

EPUB (Electronic Publication)

To najbardziej uniwersalny format e-booków, działa na wielu różnych urządzeniach.

• Jest obsługiwany przez większość czytników: PocketBook, Kobo, Onyx Boox, a także aplikacje mobilne.
• Umożliwia dynamiczne dopasowanie tekstu do ekranu – możesz zmieniać rozmiar czcionki, krój pisma, interlinię itp.
• Obsługuje multimedia, przypisy, linki, a nawet elementy interaktywne (w ograniczonym zakresie).

✅ Najlepszy wybór, jeśli korzystasz z czytników innych niż Kindle – chociaż nowsze modele Kindle już potrafią otwierać EPUB-y, wprawdzie nie bezpośrednio, a po konwersji w chmurze Amazona (trzeba wysłać e-book na Kindle’a przez aplikację Send to Kindle).

MOBI / AZW3 / KFX

Formaty Amazona, czyli przeznaczone do czytników Kindle tej firmy (MOBI został opracowany przez firmę Mobipocket kupioną przez Amazon w 2005 roku).

• MOBI był kiedyś głównym standardem dla urządzeń marki Kindle.
• Obecnie Amazon przeszedł na formaty AZW3 (nazywany ulepszonym MOBI) i KFX (bardziej złożony, zawiera zaawansowane funkcje DRM, co utrudnia konwersję i usuwanie zabezpieczeń) – to są nowsze wersje MOBI. Pliki EPUB nie są natywnie obsługiwane przez Kindle’a, ale od 2022 roku można je przesyłać na czytniki Amazona przez aplikację Send to Kindle i są wtedy automatycznie konwertowane właśnie do KFX.
• MOBI jest nieco mniej elastyczny niż EPUB, ale doskonale zoptymalizowany na potrzeby urządzeń Kindle.

✅ Wybieraj te formaty, jeśli używasz czytnika Kindle. A jeśli masz e-book w formacie Amazona, a nie masz Kindle’a, zainstaluj darmową aplikację o nazwie Kindle (ma wersje na Windows, na Androida i iPhone’a).

PDF (Portable Document Format)

Format stworzony z myślą o zachowaniu układu strony, dobry do dokumentów, broszur, instrukcji obsługi, komiksów, podręczników.

• Nie dopasowuje się do ekranu – na małych urządzeniach (np. 6-calowych) może być trudny do czytania.
• Obsługiwany praktycznie przez każde urządzenie, ale nie jest typowym formatem e-booka.

✅ Dobry do czytania na komputerze, tablecie lub dużym czytniku. Sprawdza się szczególnie w wypadku e-booków technicznych, podręczników, e-książek z bogatą szatą graficzną, e-wydań czasopism.

CBR (Comic Book RAR) / CBZ (Comic Book ZIP)

Są to specjalne formaty komiksowe.

• Tak naprawdę CBR i CBZ to skompresowane obrazy (np. JPG, PNG) w archiwach RAR lub ZIP, z odpowiednim rozszerzeniem; obrazy zapisane w ten sposób są wyświetlane w określonej kolejności, w trybie jedno- lub dwustronicowym.
• Są popularne wśród kolekcjonerów i hobbystów.
• E-komiksy w tych formatach można czytać, korzystając ze specjalnych aplikacji na urządzenia mobilne oraz za pomocą Calibre (patrz niżej).
• Nie są standardem w popularnych księgarniach.
• Można je konwertować do PDF-a.

✅ Formaty dla fanów komiksów i mangi wymagają specjalnej aplikacji do czytania. Najwygodniej jest czytać e-komiksy na tabletach.

FB2 (FictionBook 2.0)

Format stworzony i popularny w Europie Wschodniej.

• Opiera się na XML-u, jest tekstowy, łatwy do przetwarzania.
• Obsługują go niektóre czytniki i aplikacje (np. PocketBook, Moon+ Reader).
• E-booki w tym formacie można konwertować do bardziej popularnych formatów za pomocą Calibre (patrz niżej).
• Bywa używany w bibliotekach online z darmowymi e-bookami.

✅ Lekki, dobrze się nadaje do beletrystyki.

DJVU (nazwa nawiązuje do zwrotu déjà vu)

Format graficzny stosowany dawniej (pod koniec lat 90. XX w.) do digitalizacji książek, dokumentów i podręczników. Nadal spotykany w niektórych archiwach naukowych i bibliotekach cyfrowych.

• Podobny do PDF, ale z lepszą kompresją obrazów.
• Rzadko wspierany przez nowoczesne czytniki.

✅ Format z przeszłości. Zapisane w nim e-booki można konwertować do bardziej popularnych formatów za pomocą Calibre (patrz niżej) i konwerterów online.
 

Calibre: jak czytać e-booki we wszystkich formatach

A co zrobić, jeśli mamy e-book w formacie, z którym nie radzi sobie nasz czytnik, albo gdy książka, którą chcemy przeczytać, jest dostępna akurat w formie pliku innego niż zalecany do naszego urządzenia? Wtedy pomoże program Calibre. Jest to darmowa aplikacja na komputer dostępna w wersjach na Windows, macOS i Linuxa. Można ją łatwo i szybko pobrać z jej strony internetowej.

Calibre z e-bookami potrafi zrobić niemal wszystko:

• Otwiera i pozwala swobodnie czytać e-booki we wszystkich formatach: EPUB, MOBI, AZW3, PDF, FB2, DOCX i wielu innych.
• Ma wbudowany czytnik, w którym możesz m.in. dostosować wielkość czcionki – można więc naprawdę wygodnie czytać e-książki na ekranie laptopa czy komputera stacjonarnego.
• Umożliwia konwersję między formatami (np. może zapisać e-booka w formacie EPUB jako MOBI i odwrotnie). A zatem możesz dostosować prawie każdą e-książkę do dowolnego urządzenia, na którym lubisz czytać, i ją na nie wysłać. Uwaga: Calibre domyślnie nie konwertuje KFX, potrzebne są do tego dodatkowe wtyczki.
• Automatycznie kataloguje zbiory e-booków zapisanych w komputerze i pozwala je sprawnie przeszukiwać i przeglądać.
• Pozwala edytować metadane książek, co oznacza, że możesz np. zmieniać ich okładki (choćby na takie, jakie pamiętasz z dzieciństwa, jeśli nie podobają ci się nowe wydania klasycznych pozycji) czy uzupełniać dane bibliograficzne, by potem móc wygodniej przeszukiwać swoje zbiory.
• Obsługuje wysyłkę plików bezpośrednio na czytniki (np. Kindle, PocketBook).
• Umożliwia udostępnianie e-biblioteki przez przeglądarkę, w chmurze, a wtedy masz do niej dostęp z dowolnego urządzenia.

Podsumowanie: jaki format e-booka wybrać?

To zależy od tego, jak chcesz czytać:

• Masz czytnik Amazon Kindle – najlepiej kupuj e-booki w formacie MOBI / AZW3 / KFX lub przesyłaj na niego EPUB-y, korzystając z aplikacji Send to Kindle.
• Masz czytnik innej marki (np. PocketBook) – wybieraj format EPUB.
• Czytasz na telefonie lub tablecie – EPUB będzie najlepszy, ale PDF też się sprawdzi.
• Czytasz na komputerze – zainstaluj darmowy program Calibre, wtedy wszystkie formaty e-booków będą dobre.