Fps – co to znaczy w grach i w filmach?

Co to fps?

Jak wiadomo, wideo składa się ze zdjęć. Przy wystarczająco dużej szybkości puszczania po sobie tych obrazów ludzkie oko przestaje widzieć poszczególne klatki. W ten sposób powstaje iluzja ruchu, czyli film. Tę ideę widać w angielskiej nazwie motion picture, czyli ruch + obrazek.

A ile takich zdjęć jest wyświetlanych w ciągu sekundy? Za to właśnie odpowiada wskaźnik fps: frames per second, czyli klatki na sekundę / klatkaż. Im większa jest liczba klatek na sekundę, tym obraz wydaje się nam bardziej płynny i realistyczny. Tradycyjnie dla filmów klatkaż wynosi 24 fps, a dla gier – 60 fps. O tym, dlaczego tak jest, przeczytasz w dalszej części artykułu.

Frames per second w filmach

Na początku istnienia kina niemego nie było żadnych standardów branżowych. Nikt się nie zastanawiał, co to znaczy fps i jaka jest optymalna liczba. Sztuka filmowa dopiero raczkowała i aby zaoszczędzić na taśmie, powszechną praktyką było kręcenie filmów w 16 klatkach. 

Zmieniło się to wraz z udźwiękowieniem kina. Dotychczasowy klatkaż nie współgrał dobrze ze ścieżką dźwiękową. Kompromisem między oszczędnościami a jakością został nowy standard – 24 frames per second. To właśnie ten klatkaż sprawia, że kino ma klasyczny, filmowy wygląd. W scenach akcji widoczne jest lekkie rozmycie postaci i elementów w kadrze.

Twórcy filmowi często jednak zmniejszają lub zwiększają liczbę fps, aby osiągnąć konkretny efekt artystyczny. Zmniejszenie liczby klatek pozwala na stworzenie rozmytego i chaotycznego obrazu. Technikę tę często wykorzystywał jeden z najbardziej znanych reżyserów Wong Kar-Wai („Spragnieni miłości”, „Chungking express”).

Tymczasem zwiększenie liczby klatek jest konieczne, żeby osiągnąć efekt slow motion. Współczesne kamery potrafią nagrywać z szybkością kilkunastu tysięcy kl./s i pozwalają na zobaczenie tego, czego ludzkie oko nie dostrzeże. Wybuchy, uderzenie kropel, wyścigi – wszędzie tam, gdzie liczą się milisekundy, zwolnione tempo pokazuje swoją siłę.

Nie brakuje również eksperymentów, w których reżyserzy cały film próbują nagrać w niestandardowej liczbie klatek. Hobbita z 2012 r. nakręcono w 48 fps, aby m.in. zredukować rozmycie w scenach akcji. I choć Peter Jackson przekonywał, że jest to przyszłość kina… to tak się nie stało. Widzowie, nieprzyzwyczajeni do takiego klatkażu, narzekali na uczucie sztuczności. Wygląda więc na to, że klasyczne 24 fps szybko z kina nie zniknie. A co z fps w grach?

Fps w grach

Ile fps jest używane w grach? Standardowy klatkaż to 30 fps i 60 fps. Wartości poniżej tych przez wiele osób uznawane są za niegrywalne. W produkcjach niezależnych i mniej wymagających często wykorzystywane jest 30 fps. Tymczasem w grach akcji (strzelanki, bijatyki, wyścigi, RPG) standardem już jest 60 fps. Co to daje? Większą responsywność i płynność rozgrywki.

Różnica pomiędzy 30 fps a 60 fps w grach jest znacząca i wielu deklaruje, że po przyzwyczajeniu się do większego klatkażu nie ma już odwrotu. Większa liczba fps nie tylko zmniejsza input lag, ale również pozwala na szybszą reakcję gracza w grach multiplayer. Profesjonalni gracze e-sportowi zwiększają liczbę klatek nawet do 120 i 240 fps. Mówimy tu jednak o milisekundach różnicy, których nie wyłapią gracze casualowi.

Częstotliwość odświeżania a fps – co to za różnica w grach?

Te dwa pojęcia w gamingu są często ze sobą mylone. Częstotliwość odświeżania jest mierzona w hercach (Hz) i określa, ile razy w ciągu sekundy ekran odświeża obraz. Mimo że wskaźniki frames per second i Hz mierzą różne rzeczy, są ściśle powiązane. Jeśli wydajność jednego z tych elementów jest gorsza, bezpośrednio wpływa to na możliwości drugiego. Duża rozbieżność powoduje rozrywanie obrazu (screen tearing). Aby temu zapobiec, należy samodzielnie zsynchronizować oba elementy lub użyć takich funkcji jak V-Sync, G-Sync lub FreeSync.

Większość dostępnych na rynku monitorów i telewizorów ma odświeżanie na poziomie 60–75 Hz. Ile fps w grach udźwignie taki sprzęt? Standardowe 60 kl./s. Jeśli zatem mamy fantazję grania w 120 fps, musimy mieć również ekran o odświeżaniu co najmniej 120 Hz.