Czym jest dysk SATA? Podstawowe informacje i rodzaje

Co prawda obecnie panuje powszechna era dysków półprzewodnikowych, ale nie oznacza to, że poprzednie rozwiązania wyszły już z mody. Interfejs SATA przez wiele lat był najpopularniejszym rodzajem pamięci wewnętrznej w praktycznie wszystkich urządzeniach i do dziś gwarantuje szereg funkcji.

Czym jest dysk SATA?

Dysk twardy SATA jest rodzajem urządzenia pamięci masowej z możliwością wielokrotnego zapisu. Charakteryzuje się godną uwagi prędkością transmisji, doskonałymi pojemnościami pamięci i bezbłędną obsługą praktycznie wszystkich systemów operacyjnych i płyt głównych komputerów. Znaleźć można go przede wszystkim w komputerach stacjonarnych, laptopach i serwerach. Często łatwo da się stwierdzić, że komputer jest wyposażony w dysk twardy SATA ze względu na charakterystyczny hałas, który towarzyszy procesom odczytu i zapisu danych.

Dyski twarde SATA przeznaczone do komputerów stacjonarnych mają zazwyczaj 10,1 cm szerokości, 2,6 cm wysokości i 14,7 cm długości i są zwykle nazywane dyskami twardymi 3,5 cala. Urządzenia przeznaczone do laptopów mają najczęściej 6,8 cm szerokości, 0,9 cm wysokości i 10 cm długości i są zwykle nazywane 2,5-calowymi dyskami twardymi. Oprócz komputerów stacjonarnych i laptopów, dyski twarde SATA można również znaleźć w konsolach do gier wideo, w tym w PlayStation 3 i 4, Xbox 360 i One oraz wielu innych.

SATA to skrót od Serial Advanced Technology Attachment, interfejsu magistrali komputerowej, który łączy adaptery magistrali hosta z urządzeniami pamięci masowej. SATA jest następcą standardu Parallel ATA (PATA), który został zaprojektowany w 1986 roku i przez wiele lat był najpopularniejszym i najtańszym interfejsem dla wewnętrznych komputerowych urządzeń magazynujących. Ale po wprowadzeniu SATA w 2003 roku, PATA zaczęła zanikać.

W porównaniu do PATA, SATA ma kilka kluczowych zalet. Po pierwsze, kable składają się tylko z 7 przewodów zamiast 40 lub 80, dzięki czemu interfejs jest znacznie bardziej odpowiedni dla kompaktowych komputerów stacjonarnych i laptopów. Ponadto SATA obsługuje funkcję wymiany „na gorąco”, która umożliwia wymianę lub dodanie dysku twardego bez zatrzymywania lub wyłączania systemu. Dodatkowo obsługuje wyższe prędkości przesyłania danych dzięki wyższym szybkościom sygnalizacji.

Wersje dysków SATA

Istnieją trzy główne wersje interfejsu SATA.

• Wersja SATA 1.0. Pierwsza wersja interfejsu SATA została wydana w 2003 roku, obsługując prędkości komunikacji do 1,5 Gbit/s. Aby ułatwić przejście ze starszych dysków twardych PATA, producenci używali wówczas mostków scalonych do konwersji istniejących projektów PATA do użytku z interfejsem SATA. Minusem tego rozwiązania kompatybilności był brak niektórych funkcji interfejsu SATA, takich jak Native Command Queuing (NCQ).
• Wersja SATA 2.0. W drugiej wersji interfejsu SATA pojawiła się obsługa NCQ. Natywne kolejkowanie poleceń jest rozszerzeniem interfejsu SATA, który pozwala wewnętrznym dyskom zoptymalizować kolejność wykonywania otrzymanych poleceń odczytu i zapisu, zmniejszając niepotrzebne ruchy głowicy napędu oraz prowadząc do lepszej wydajności i dłuższej żywotności. Ponadto maksymalna szybkość komunikacji została zwiększona do 3 Gbit/s.
• Wersja SATA 3.0. Trzecia generacja interfejsu SATA stanowi ogromny krok naprzód pod względem wydajności. Pełny standard 3.0 został wydany 27 maja 2009 roku i określał maksymalną prędkość transferu 6 Gbit/s. W funkcji NCQ wprowadzono także kilka istotnych usprawnień, z których większość miała na celu poprawę jakości usług przesyłania strumieniowego wideo i przerwań o wysokim priorytecie. Obecnie jednymi z najpopularniejszych przedstawicieli tej wersji są: GoodRam CX400, Samsung 860 QVO czy Crucial MX500.

Na co zwracać uwagę przy wyborze?

Decydując się na zakup dysku SATA w jednej z trzech dostępnych wersji, pod uwagę należy wziąć kilka głównych czynników, warunkujących jego późniejszą pracę. Wśród nich można wymienić:

• pojemność – najbardziej podstawowa z cech, pozwalająca ocenić, ile danych dysk będzie w stanie pomieścić. Na rynku występują modele z pojemnością od 250 GB po 1 TB (jak np. Adata SU800) i większą;
• format – głównie ma to związek z rodzajem urządzenia, do jakiego dysk będzie montowany (laptop, komputer, konsola). Dyski dostępne są w rozmiarach: 1,8 cala, 2,5 cala (jak np. Patriot Burst) i 3,5 cala;
• maksymalna prędkość odczytu i zapisu – wartość ta informuje użytkownika, jak szybko będzie trwał proces wykonywania podstawowych czynności dysku SATA.

Tak naprawdę decyzja o wyborze konkretnego modelu dysku SATA powinna opierać się na analizie wszystkich możliwych czynników. Szeroka, dostępna na rynku oferta pozwala użytkownikom wybierać spośród ogromnej liczby urządzeń.