Jak wyostrzyć zdjęcie? Praktyczne porady

Na początek: co definiuje ostre zdjęcia?

Ostrość w fotografii jest trudna do precyzyjnego zdefiniowana, ponieważ mocno zależna jest od subiektywnej oceny odbiorcy. Profesjonalny fotograf ma większe wymagania wobec szczegółowości zdjęcia niż amator fotografii mobilnej. Przyjmuje się jednak, że za ostre zdjęcia odpowiadają głównie dwa czynniki: rozdzielczość i akutancja.

Rozdzielczość aparatu to w dużym uproszczeniu liczba pikseli składających się na rozmiar zdjęcia. Im ich więcej, tym więcej danych aparat jest w stanie zapisać. W ten sposób zdjęcia są bardzo szczegółowe i mamy większą swobodę podczas ich obróbki. Warto jednak podkreślić, że w obecnych czasach pościg za megapikselami jest niepotrzebny. Współczesne matryce (zarówno w telefonach, jak i w aparatach) oferują rozdzielczość wystarczającą dla większości zastosowań. Wyjątkiem jest sytuacja, w której chcemy mocno przybliżyć fragment zdjęcia lub wydrukować fotografię w formacie wielkogabarytowym (plakaty, billboardy itp.).

Tymczasem akutancja określa kontrast pomiędzy konturami elementów obrazu i zależna jest od jakości obiektywu. To właśnie głównie akutancja jest zwiększana, gdy chcemy wyostrzyć zdjęcie. Na powyższym przykładzie kwadrat po prawej wydaje się bardziej ostry, ponieważ jest większy kontrast kolorów. Taki efekt osiągnęłam w bardzo prosty sposób: rozjaśniłam ostatni wewnętrzny piksel kwadratu i przyciemniłam pierwszy zewnętrzny. Wyostrzanie zdjęć w programach graficznych działa na podobnej zasadzie. Sprawdźmy, jak to zrobić!

Wyostrzanie zdjęć online i w programie

Praktycznie wszystkie współczesne smartfony mają możliwość szybkiej obróbki fotografii. Ostrość jest jednym z kluczowych parametrów, więc znajdziemy ją w każdym wbudowanym programie do zdjęć. Wystarczy kliknąć Edytuj zdjęcie, znaleźć suwak Ostrość i przesunąć go w prawo.

Co jednak, gdy potrzebujemy więcej kontroli nad procesem? Wtedy warto skorzystać ze strony lub programu do wyostrzania zdjęć. Bardziej zaawansowane narzędzia online pod tym względem działają na podobnej zasadzie co profesjonalne aplikacje, dlatego do zaprezentowania sposobu na wyostrzenie zdjęcia użyję strony Photopea. Te same opcje znajdziemy jednak w programach Adobe Photoshop, Affinity Photo i innych.

Sposób pierwszy: Unsharp Mask

Najczęściej wykorzystywanym sposobem na wyostrzanie zdjęć jest użycie filtru Unsharp Mask. Jest to metoda znana jeszcze z czasów przed komputerami, w erze odbitek i negatywów. Pomysł był przewrotny: aby coś wyostrzyć… trzeba to rozmyć. Stąd nazwa filtru – program odejmuje rozmytą wersję od oryginalnego obrazu.

 

Po wybraniu Filter > Sharpen > Unsharp Mask (po polsku Maska wyostrzająca / Wyostrz krawędzie) do edycji mamy trzy wskaźniki:

1. Amount/wartość – zwiększa kontrast pomiędzy pikselami;
2. Radius/promień – wyznacza liczbę pikseli, które będą wyostrzone;
3. Threshold/próg – wyłącza filtr dla obszarów, na których zmiany jasności czy kolorów nie są wystarczająco wyraźne (przeciwdziała wyostrzaniu szumu).

Aby osiągnąć najlepsze efekty, najlepiej jest po prostu eksperymentować z suwakami, aż intuicyjnie poczujemy, jak to działa. Warto pamiętać, żeby nie przesadzić z wyostrzaniem zdjęcia za pomocą pierwszych dwóch wskaźników, ponieważ uzyskamy bardzo nienaturalny obraz.  

Sposób drugi: High pass

Drugim często wykorzystywanym sposobem na to, jak wyostrzyć zdjęcie, jest zmiana trybu mieszania. Wystarczy zduplikować warstwę (Ctrl + J) i wybrać Filter > Other > High pass (Filtr górnoprzepustowy). Zdjęcie zostanie wypełnione szarym kolorem, a krawędzie zostaną wyodrębnione. Po wybraniu odpowiedniego promienia należy zmienić tryb mieszania dla warstwy na Overlay (Nakładka).

 

Zaletą tego rozwiązania jest to, że od razu widzimy krawędzie, które zostaną wyostrzone. Jeśli chcemy je zmodyfikować, wystarczy w zwykłym trybie mieszania zamalować szarym pędzlem część krawędzi, na których nam nie zależy. 

Jak robić ostre zdjęcia?

Najlepszym sposobem na ostre zdjęcia jest zadbanie o to jeszcze przed naciśnięciem spustu migawki. Niektórzy mogliby dyskutować, że ostrość jest tylko środkiem wyrazu, ale ostre zdjęcia są najbardziej uniwersalne. Nawet jeśli naszym celem jest uzyskanie efektu rozmycia, to i tak warto zacząć od ostrego zdjęcia. W większości przypadków możemy zmiękczyć ostre zdjęcie, ale gorzej to działa w drugą stronę. Jak zatem zadbać o to, żeby zdjęcia były ostre?

Statyw – absolutna podstawa, aby zrobić zdjęcia ostre jak żyletka. Jest to jedna z podstawowych inwestycji finansowych, jeśli chcemy się zajmować fotografią na poważniej.

Poprawne trzymanie aparatu/telefonu – jeśli nie mamy (na razie) statywu, musimy się nauczyć stabilnego trzymania sprzętu. W przypadku aparatu łokcie tulimy do siebie i patrzymy przez wizjer. Do stabilizacji najlepiej jest użyć otoczenia – za naturalny statyw mogą posłużyć drzewo, ściana czy płot. Pamiętajmy też, by oddychać powoli i spokojnie.

Focus – gdy robimy zdjęcia telefonem, autofocus nie zawsze działa dobrze, więc należy samemu kliknąć na obiekt na ekranie. To samo dotyczy aparatów, ale tutaj mamy większe możliwości – warto eksperymentować z różnymi ustawieniami focusu i sprawdzić, jakie tryby AF mamy.

ISO – im mniejsze, tym mniej szumów będzie na obrazie (ale wtedy należy zadbać o dobre światło).

RAW – jeśli to możliwe i zasadne, warto robić zdjęcia w formacie RAW. Uzyskamy wtedy większe możliwości wyostrzania zdjęć.

Wyzwalacz – zdalny wyzwalacz jest dobrym sposobem na uniknięcie drgań od nacisku spustu migawki. Na rynku dostępne są zarówno wyzwalacze na kabel, jak i radiowe. Ewentualnie możemy ustawić timer (np. na 2 sekundy).

Czas naświetlania – im krótszy, tym mniejsza szansa na nieostre zdjęcie. Z drugiej strony, dłuższy czas naświetlania przynosi lepsze efekty w trudnych warunkach oświetleniowych. Najlepiej jest zatem próbować kombinacji różnych ustawień.

Stabilizacja obrazu – w zależności od tego, jaki rodzaj stabilizacji mamy w aparacie, może to być przydatna opcja. Więcej o zaletach i wadach tej technologii w artykule Czym jest stabilizacja obrazu?

Odpowiednia głębia ostrości – właściciele aparatów fotograficznych mają duże możliwości zabawy z przysłoną. Mała głębia ostrości pozwoli wyodrębnić detale, więc obiekt na rozmytym tle naturalnie będzie bardziej ostry. A w przypadku krajobrazów warto użyć dużej głębi, by złapać całość.

Zdjęcia seryjne – w ten sposób zwiększymy szanse na ostre zdjęcia, zwłaszcza jeśli w kadrze chcemy złapać obiekt ruchomy.

Czysty obiektyw – na koniec oczywistość, ale często zapominana.